اگر به فكر درخواست نمايندگي از شركتهاي خارجي و يا برقراري و يا ارتقا ارتباطات خود با شركتها و يا افراد خارجي هستيد، توصيه ميكنم پيشنهادهاي استاد محمد رضا شعبانعلي را در اين باره مطالعه كنيد:
شما تنها شركتي نيستيد كه از شركت خارجي درخواست اخذ نمايندگي ميكنيد
بارها و بارها اين را از دوستانم در برندهاي بزرگ خارجي ميشنوم كه ميگويند: كسي در ايران نبوده كه انگليسي دست و پا شكسته بداند و به ما براي اخذ نمايندگي، ايميل نزده باشد. حتي اگر يك صنعت خاص و يك شركت ناشناخته را هدف قرار دادهايد، هميشه همه مذاكرهها و مكاتبات و جلسات را با اين فرض برگزار كنيد كه آنها پيشنهاد ديگري را هم از كسي در سطح شما يا بهتر از شما، روي ميزشان دارند. چنين فرضي جداي از اينكه در نگاه من، فرض نيست و فكت است، حتي اگر هم فرض باشد، تبعات مثبت زيادي خواهد داشت.
در صورتي كه اين فرض من را قبول داشته باشيد، مناسب است براي اجرايي شدن آن به نكات زير توجه كنيد:
پيشنهاد ۱-۱: در مورد شرايط ايران، بزرگنمايي و كوچكنمايي نكنيد. حرفي بزنيد كه قابل دفاع باشد. اگر با آغاز يك فعاليت جديد صد نفر مشغول به كار خواهند شد، هرگز در مذاكرههاي خود ادعاي دويست نفري مطرح نكنيد. اگر ميخواهيد هزينه Setup كردن و آغاز كسب و كار را برآورد و اعلام كنيد و بر اساس آن چانه زني كنيد، همان صد نفر را معيار قرار دهيد. به خاطر داشته باشيد كه شركت شما و شرايط شما براي طرف مقابل تا حد زيادي شبيه يك جعبه سياه يا Blackboxاست و او در هر يك از اظهارات شما به دنبال نشانهاي ميگردد تا شما را اعتبارسنجي كند. اعتبار خود را با ادعاهاي نامربوط زير سوال نبريد.
پيشنهاد ۱-۲: در مورد مسائل مالي هم پيشنهاد ۱-۱ را رعايت كنيد. بعضيها از يك طرف توضيح ميدهند كه انتفال پول به ايران و از ايران سخت است و غيرممكن است و فقط و فقط ما هستيم كه ميتوانيم اين كار را بكنيم و بعضيهاي ديگر هم اصرار كه همه مشكلات حل است و انتقال پول هم ساده است و اگر هم الان نيست، ما وعده مساعد مسئولين را شنيدهايم و به زودي آسان خواهد شد.
كساني كه امروز تصميم ميگيرند با ايران كار كنند، ميدانند كه شرايط سادهاي پيش رو نخواهند داشت. اما اين بازار برايشان جذاب است و به همين دليل تصميم به مذاكره با ما ميگيرند. دليلي ندارد با ترسيم كاريكاتور از شرايط اقتصادي كشور، و بزرگ كردن بعضي مشكلات يا كوچك كردن بيش از حد آنها يا بزرگنمايي بعضي فرصتها يا كوچكنمايي بعضي تهديدها، بكوشيم فضا را غيرواقعي كنيم.
براي اكثر شركتهاي خارجي در مذاكرات اخذ نمايندگي، ارتباطات غيررسمي شما با فلان مسئول يا فلان مدير هيچ ارزشي ندارد
بر روي اين چيزها تاكيد نكنيد يا ادعاي اين چيزها را مطرح نكنيد. گاهي اوقات شركت در جلسات مذاكره ايراني من را ياد سالهاي نخست باز شدن فضاي اقتصادي شمال عراق مياندازد. البته الان كمي اوضاع تغيير كرده. در آن سالها در خيابانهاي اربيل كه قدم ميزدي، همه خويشاوندان بارزانيها بودند. تعجب ميكردي كه يك مادر و پدر در طي دو يا سه نسل، چطور سه ميليون آدم زاييدهاند! شايد اين جور بازيها براي برخي از ما جذاب يا باور كردني باشد، اما به عنوان كسي كه بارها و بارها صحبتهاي آن سوي ميز را هم شنيده به شما اطمينان ميدهم كه بعد از مطرح كردن اين نوع ادعاها به محض تمام شدن مذاكره، طرف مقابل به شما خواهد خنديد.
اين ادعاها حتي اگر درست باشند، ترجيحاً نبايد پايه مذاكره اخذ نمايندگي قرار بگيرند.
به دليل اينكه طرف مقابل به رابطه سودمند براي دو طرف در طي دهها سال فكر ميكند. برخلاف فرهنگ رايج چند سال گذشته كه هر كسي ميگفت يك سال كار ميكنم و بارم را ميبندم، كسي كه با شما قرارداد ميبندد، اگر شركت معتبري باشد ترجيح ميدهد سالهاي سال آن را تمديد كند.
براي چنين قراردادي، شريك تجاري جذاب كسي است كه بر توانمنديهاي داخلي شركت خود تكيه كرده باشد و نه يك نسبت فاميلي يا آشنايي با فلان شخص در فلان سازمان كه با نخستين تغييرات، موقعيت خود را از دست خواهد داد.
به جنبههاي اخلاقي در همه مذاكره هاي تجاري از جمله مذاكره اخذ نمايندگي توجه كنيد
در اقتصادهاي توسعه يافته بر خلاف اقتصادهاي توسعه نيافته، اخلاق جايگاه رفيعي دارد. اگر ميدانيد كه فلان شركت در ايران نمايندگي دارد و شما قصد داريد كه به آن حوزه وارد شويد و نمايندگي بگيريد، هرگز نماينده قبلي را تخريب نكنيد.
نامههايي از اين دست كه: «فلان شركت كه الان نماينده شماست، پرونده اقتصادي دارد و گفتهاند فردا اعدام خواهد شد!» يا اينكه جمع آوري نامه از مشتريان ناراضي آنها و ارسال آنها براي شركت مادر، كاري حرفهاي نيست.
يك بار از يك طرف خارجي شنيدم كه در مواجهه با چنين نامهاي گفت: اينها پس فردا با ما هم مشكل پيدا كنند، تا ما را داخل بلك ليست وزارتخانه قرار ندهند، رهايمان نخواهند كرد. ترجيح ميدهيم با آنها كار نكنيم.
در مذاكرات اخذ نمايندگي بيش از حد بر صورتهاي مالي خودتان تاكيد نكنيد
متاسفانه تصويري كه طي سالهاي گذشته از ما ايجاد شده اين است كه صورتهاي مالي اعلامي توسط بسياري از شركتها چندان معتبر نيست. حساب سازيها، فرارهاي مالياتي، جابجايي منابع در بين زيرمجموعههاي شركتها و ارتباط با نهادهاي مالي، همه و همه باعث شدهاند كه صورتهاي مالي براي طرف خارجي به اندازهاي كه ما انتظار داريم قابل اتكا نباشد. به هر حال فراموش نكنيد كه اينجا ممكن است در داراييهاي يك شركت، دكل نفتي هم موجود باشد اما اصل دكل را آب با خود برده باشد!
پيشنهاد ۴-۱: اگر اصل پيشنهاد ۴ را قبول داشته باشيد، براي اعتمادسازي بيشتر، از گزارشهاي تحليلي بازار استفاده كنيد. شركتي كه ده سال در ايران كار حرفهاي در يك صنعت خاص انجام داده است ميتواند در چند صفحه، گزارشي چنان تحليلي و زيبا از بخشبندي بازار، تنوع مشتريان، ترجيحات آنها و موارد مشابه تنظيم كند كه صدها برابر يك گزارش مالي واقعي يا صوري ارزش دارد. هر شركت معتبري از يك گزارش تحليلي خوب استقبال خواهد كرد. ضمن اينكه نحوه تنظيم گزارش ميتواند به صورت تلويحي، قدرت و تسلط شما بر بازار و شناخت شما از آن بازار و قابل اتكا بودن شما را تاييد كند.
پيشنهاد ۴-۱-۱: در تنظيم و ارائه اين گزارشها خسيس نباشيد. بعضيها جوري با اين اطلاعات برخورد ميكنند كه انگار خون رگهايشان است. يا ميگويند: اين اطلاعات را بدهيم كه برود با ديگري كار كند و اينها را به او بدهد؟ هزينه از دست دادن اين اطلاعات بسيار كمتر از ارزشي است كه ميتواند براي شما ايجاد كند. ضمن اينكه به خاطر داشته باشيد كسي كه يك گزارش ارزشمند را بي بهانه و بدون انگيزه معامله به طرف مقابل ميدهد، به صورت تلويحي نشان ميدهد كه اندوخته دانش و تجربهاش آنقدر زياد است كه يك گزارش ارزشمند دقيق، سهم چنداني در آن ندارد.
پيشنهاد ۴-۲: براي تنظيم يك Business Plan يا Marketing Plan تلاش كنيد و حتماً اين كار را داخل شركت خودتان و با همكاري همكاران خودتان و بدون كپي كردن از ديگران انجام دهيد. در اينجا مراقب مشاوران غير حرفهاي باشيد. بسياري از آنها فرمتهاي ثابتي دارند كه تنها عنوانها و عددهاي آن را تغيير ميدهند. به خوبي جلسهاي را به خاطر دارم كه سهBusiness Plan مختلف از سه شركت مختلف براي اخذ نمايندگي دريافت شد كه حتي سايز فونت آنها هم تفاوتي نداشت. خودتان وقت بگذاريد، با همكارانتان بنشينيد و يك طرح واقعي كاربردي تنظيم كنيد. اينكه طرح اوريجينال باشد و كمي خطا داشته باشد به صدها طرح جنزيك بدون خطا و بدون خاصيت ميارزد.
اگر مذاكره هاي تجاري بين المللي داريد، حتماً سايت انگليسي داشته باشيد
شايد به نظر ساده و معمولي بيايد اما به خاطر داشته باشيد كه كسي كه ميخواهد به شما نمايندگي بدهد، به هر حال در موردتان تحقيق خواهد كرد و بهتر است كه يكي از اين منابع سايت خود شما باشد. حضور در اينستاگرامو فيس بوك و … و ارائه آنها در فضاي اقتصاد بين المللي، كاري بسيار چيپ و سطح پايين محسوب ميشود. چون اينها رسانههاي رايگان هستند. آدرس ايميل جيميل و ياهو، به عنوان آدرس اصلي ايميل شما آبرومند نخواهد بود. اگر دقت كرده باشيد حتي بسياري از مديران شركتهاي بزرگ و برندهاي مطرح كه ميدانند سرويس جيميل از سرويس ايميل داخلي آنها بهتر و سادهتر است، باز هم ايميل داخلي شركت را معرفي ميكنند و آن را روي جيميل خود فوروارد ميكنند. اساساً رسانه يا ابزاري كه رايگان تهيه شود، نشان ميدهد كه شركت از توانمندي مالي و اعتبار بالايي برخوردار نيست.
پيشنهاد ۵-۱: در سايت انگليسي خود، محتواي غيرتجاري هم داشته باشيد. بعضي از سايتهاي ما فقط نوشتهاند كه ما خوبيم. ما خيلي خوبيم. ما به حد غيرقابل تصوري خوبيم. ما اولين در ايران هستيم. بهترين و بزرگترين در ايران هستيم و همين! بعد ميبيني در سايت بزرگترين شركت پيمانكاري در ايران، يك يا دو آرتيكل مشخص راجع به پيمانكاري وجود ندارد! هر چه هست اسلايدر است و عكس لبخند مديرعامل و معاونان كه از چپ به راست و از راست به چپ حركت ميكند.
حتماً يك Company Profile حرفهاي تهيه و تنظيم كنيد
چيزي كه در آن سابقه شركت شما، محصولات و خدمات شما، رفرنسهاي فروش يا قراردادهاي شما و بحثهاي ديگر مورد اشاره قرار گرفته باشد. خصوصاً اگر در نمايشگاههاي تجاري شركت ميكنيد، داشتنCompany profile و ارائه آن در كنار كارت ويزيت ميتواند تاثير زيادي بر روي تصوير شركت شما داشته باشد.
در مذاكره تجاري، ارتباط ايميلي رسميتر از ارتباط تلفني است. لااقل تا زماني كه رابطه شما جديتر شود.
ارتباط رسمي تجاري يعني ارتباط ايميلي و در صورت نياز، ارتباط تلفني كه عموماً در ايميل قبلاً بر روي آن تاكيد و توافق شده است. ارتباط ايميلي جدا از اينكه فرصت فكر كردن و تحليل كردن و جواب دادن سنجيده را ايجاد ميكند، بسيار جديتر ساير شيوههاست و در آينده هم قابل استناد است.
منبع: سايت http://mrshabanali.com
اگر به فكر درخواست نمايندگي از شركتهاي خارجي و يا برقراري و يا ارتقا ارتباطات خود با شركتها و يا افراد خارجي هستيد، توصيه ميكنم پيشنهادهاي استاد محمد رضا شعبانعلي را در اين باره مطالعه كنيد:
شما تنها شركتي نيستيد كه از شركت خارجي درخواست اخذ نمايندگي ميكنيد
بارها و بارها اين را از دوستانم در برندهاي بزرگ خارجي ميشنوم كه ميگويند: كسي در ايران نبوده كه انگليسي دست و پا شكسته بداند و به ما براي اخذ نمايندگي، ايميل نزده باشد. حتي اگر يك صنعت خاص و يك شركت ناشناخته را هدف قرار دادهايد، هميشه همه مذاكرهها و مكاتبات و جلسات را با اين فرض برگزار كنيد كه آنها پيشنهاد ديگري را هم از كسي در سطح شما يا بهتر از شما، روي ميزشان دارند. چنين فرضي جداي از اينكه در نگاه من، فرض نيست و فكت است، حتي اگر هم فرض باشد، تبعات مثبت زيادي خواهد داشت.
در صورتي كه اين فرض من را قبول داشته باشيد، مناسب است براي اجرايي شدن آن به نكات زير توجه كنيد:
پيشنهاد ۱-۱: در مورد شرايط ايران، بزرگنمايي و كوچكنمايي نكنيد. حرفي بزنيد كه قابل دفاع باشد. اگر با آغاز يك فعاليت جديد صد نفر مشغول به كار خواهند شد، هرگز در مذاكرههاي خود ادعاي دويست نفري مطرح نكنيد. اگر ميخواهيد هزينه Setup كردن و آغاز كسب و كار را برآورد و اعلام كنيد و بر اساس آن چانه زني كنيد، همان صد نفر را معيار قرار دهيد. به خاطر داشته باشيد كه شركت شما و شرايط شما براي طرف مقابل تا حد زيادي شبيه يك جعبه سياه يا Blackboxاست و او در هر يك از اظهارات شما به دنبال نشانهاي ميگردد تا شما را اعتبارسنجي كند. اعتبار خود را با ادعاهاي نامربوط زير سوال نبريد.
پيشنهاد ۱-۲: در مورد مسائل مالي هم پيشنهاد ۱-۱ را رعايت كنيد. بعضيها از يك طرف توضيح ميدهند كه انتفال پول به ايران و از ايران سخت است و غيرممكن است و فقط و فقط ما هستيم كه ميتوانيم اين كار را بكنيم و بعضيهاي ديگر هم اصرار كه همه مشكلات حل است و انتقال پول هم ساده است و اگر هم الان نيست، ما وعده مساعد مسئولين را شنيدهايم و به زودي آسان خواهد شد.
كساني كه امروز تصميم ميگيرند با ايران كار كنند، ميدانند كه شرايط سادهاي پيش رو نخواهند داشت. اما اين بازار برايشان جذاب است و به همين دليل تصميم به مذاكره با ما ميگيرند. دليلي ندارد با ترسيم كاريكاتور از شرايط اقتصادي كشور، و بزرگ كردن بعضي مشكلات يا كوچك كردن بيش از حد آنها يا بزرگنمايي بعضي فرصتها يا كوچكنمايي بعضي تهديدها، بكوشيم فضا را غيرواقعي كنيم.
براي اكثر شركتهاي خارجي در مذاكرات اخذ نمايندگي، ارتباطات غيررسمي شما با فلان مسئول يا فلان مدير هيچ ارزشي ندارد
بر روي اين چيزها تاكيد نكنيد يا ادعاي اين چيزها را مطرح نكنيد. گاهي اوقات شركت در جلسات مذاكره ايراني من را ياد سالهاي نخست باز شدن فضاي اقتصادي شمال عراق مياندازد. البته الان كمي اوضاع تغيير كرده. در آن سالها در خيابانهاي اربيل كه قدم ميزدي، همه خويشاوندان بارزانيها بودند. تعجب ميكردي كه يك مادر و پدر در طي دو يا سه نسل، چطور سه ميليون آدم زاييدهاند! شايد اين جور بازيها براي برخي از ما جذاب يا باور كردني باشد، اما به عنوان كسي كه بارها و بارها صحبتهاي آن سوي ميز را هم شنيده به شما اطمينان ميدهم كه بعد از مطرح كردن اين نوع ادعاها به محض تمام شدن مذاكره، طرف مقابل به شما خواهد خنديد.
اين ادعاها حتي اگر درست باشند، ترجيحاً نبايد پايه مذاكره اخذ نمايندگي قرار بگيرند.
به دليل اينكه طرف مقابل به رابطه سودمند براي دو طرف در طي دهها سال فكر ميكند. برخلاف فرهنگ رايج چند سال گذشته كه هر كسي ميگفت يك سال كار ميكنم و بارم را ميبندم، كسي كه با شما قرارداد ميبندد، اگر شركت معتبري باشد ترجيح ميدهد سالهاي سال آن را تمديد كند.
براي چنين قراردادي، شريك تجاري جذاب كسي است كه بر توانمنديهاي داخلي شركت خود تكيه كرده باشد و نه يك نسبت فاميلي يا آشنايي با فلان شخص در فلان سازمان كه با نخستين تغييرات، موقعيت خود را از دست خواهد داد.
به جنبههاي اخلاقي در همه مذاكره هاي تجاري از جمله مذاكره اخذ نمايندگي توجه كنيد
در اقتصادهاي توسعه يافته بر خلاف اقتصادهاي توسعه نيافته، اخلاق جايگاه رفيعي دارد. اگر ميدانيد كه فلان شركت در ايران نمايندگي دارد و شما قصد داريد كه به آن حوزه وارد شويد و نمايندگي بگيريد، هرگز نماينده قبلي را تخريب نكنيد.
نامههايي از اين دست كه: «فلان شركت كه الان نماينده شماست، پرونده اقتصادي دارد و گفتهاند فردا اعدام خواهد شد!» يا اينكه جمع آوري نامه از مشتريان ناراضي آنها و ارسال آنها براي شركت مادر، كاري حرفهاي نيست.
يك بار از يك طرف خارجي شنيدم كه در مواجهه با چنين نامهاي گفت: اينها پس فردا با ما هم مشكل پيدا كنند، تا ما را داخل بلك ليست وزارتخانه قرار ندهند، رهايمان نخواهند كرد. ترجيح ميدهيم با آنها كار نكنيم.
در مذاكرات اخذ نمايندگي بيش از حد بر صورتهاي مالي خودتان تاكيد نكنيد
متاسفانه تصويري كه طي سالهاي گذشته از ما ايجاد شده اين است كه صورتهاي مالي اعلامي توسط بسياري از شركتها چندان معتبر نيست. حساب سازيها، فرارهاي مالياتي، جابجايي منابع در بين زيرمجموعههاي شركتها و ارتباط با نهادهاي مالي، همه و همه باعث شدهاند كه صورتهاي مالي براي طرف خارجي به اندازهاي كه ما انتظار داريم قابل اتكا نباشد. به هر حال فراموش نكنيد كه اينجا ممكن است در داراييهاي يك شركت، دكل نفتي هم موجود باشد اما اصل دكل را آب با خود برده باشد!
پيشنهاد ۴-۱: اگر اصل پيشنهاد ۴ را قبول داشته باشيد، براي اعتمادسازي بيشتر، از گزارشهاي تحليلي بازار استفاده كنيد. شركتي كه ده سال در ايران كار حرفهاي در يك صنعت خاص انجام داده است ميتواند در چند صفحه، گزارشي چنان تحليلي و زيبا از بخشبندي بازار، تنوع مشتريان، ترجيحات آنها و موارد مشابه تنظيم كند كه صدها برابر يك گزارش مالي واقعي يا صوري ارزش دارد. هر شركت معتبري از يك گزارش تحليلي خوب استقبال خواهد كرد. ضمن اينكه نحوه تنظيم گزارش ميتواند به صورت تلويحي، قدرت و تسلط شما بر بازار و شناخت شما از آن بازار و قابل اتكا بودن شما را تاييد كند.
پيشنهاد ۴-۱-۱: در تنظيم و ارائه اين گزارشها خسيس نباشيد. بعضيها جوري با اين اطلاعات برخورد ميكنند كه انگار خون رگهايشان است. يا ميگويند: اين اطلاعات را بدهيم كه برود با ديگري كار كند و اينها را به او بدهد؟ هزينه از دست دادن اين اطلاعات بسيار كمتر از ارزشي است كه ميتواند براي شما ايجاد كند. ضمن اينكه به خاطر داشته باشيد كسي كه يك گزارش ارزشمند را بي بهانه و بدون انگيزه معامله به طرف مقابل ميدهد، به صورت تلويحي نشان ميدهد كه اندوخته دانش و تجربهاش آنقدر زياد است كه يك گزارش ارزشمند دقيق، سهم چنداني در آن ندارد.
پيشنهاد ۴-۲: براي تنظيم يك Business Plan يا Marketing Plan تلاش كنيد و حتماً اين كار را داخل شركت خودتان و با همكاري همكاران خودتان و بدون كپي كردن از ديگران انجام دهيد. در اينجا مراقب مشاوران غير حرفهاي باشيد. بسياري از آنها فرمتهاي ثابتي دارند كه تنها عنوانها و عددهاي آن را تغيير ميدهند. به خوبي جلسهاي را به خاطر دارم كه سهBusiness Plan مختلف از سه شركت مختلف براي اخذ نمايندگي دريافت شد كه حتي سايز فونت آنها هم تفاوتي نداشت. خودتان وقت بگذاريد، با همكارانتان بنشينيد و يك طرح واقعي كاربردي تنظيم كنيد. اينكه طرح اوريجينال باشد و كمي خطا داشته باشد به صدها طرح جنزيك بدون خطا و بدون خاصيت ميارزد.
اگر مذاكره هاي تجاري بين المللي داريد، حتماً سايت انگليسي داشته باشيد
شايد به نظر ساده و معمولي بيايد اما به خاطر داشته باشيد كه كسي كه ميخواهد به شما نمايندگي بدهد، به هر حال در موردتان تحقيق خواهد كرد و بهتر است كه يكي از اين منابع سايت خود شما باشد. حضور در اينستاگرامو فيس بوك و … و ارائه آنها در فضاي اقتصاد بين المللي، كاري بسيار چيپ و سطح پايين محسوب ميشود. چون اينها رسانههاي رايگان هستند. آدرس ايميل جيميل و ياهو، به عنوان آدرس اصلي ايميل شما آبرومند نخواهد بود. اگر دقت كرده باشيد حتي بسياري از مديران شركتهاي بزرگ و برندهاي مطرح كه ميدانند سرويس جيميل از سرويس ايميل داخلي آنها بهتر و سادهتر است، باز هم ايميل داخلي شركت را معرفي ميكنند و آن را روي جيميل خود فوروارد ميكنند. اساساً رسانه يا ابزاري كه رايگان تهيه شود، نشان ميدهد كه شركت از توانمندي مالي و اعتبار بالايي برخوردار نيست.
پيشنهاد ۵-۱: در سايت انگليسي خود، محتواي غيرتجاري هم داشته باشيد. بعضي از سايتهاي ما فقط نوشتهاند كه ما خوبيم. ما خيلي خوبيم. ما به حد غيرقابل تصوري خوبيم. ما اولين در ايران هستيم. بهترين و بزرگترين در ايران هستيم و همين! بعد ميبيني در سايت بزرگترين شركت پيمانكاري در ايران، يك يا دو آرتيكل مشخص راجع به پيمانكاري وجود ندارد! هر چه هست اسلايدر است و عكس لبخند مديرعامل و معاونان كه از چپ به راست و از راست به چپ حركت ميكند.
حتماً يك Company Profile حرفهاي تهيه و تنظيم كنيد
چيزي كه در آن سابقه شركت شما، محصولات و خدمات شما، رفرنسهاي فروش يا قراردادهاي شما و بحثهاي ديگر مورد اشاره قرار گرفته باشد. خصوصاً اگر در نمايشگاههاي تجاري شركت ميكنيد، داشتنCompany profile و ارائه آن در كنار كارت ويزيت ميتواند تاثير زيادي بر روي تصوير شركت شما داشته باشد.
در مذاكره تجاري، ارتباط ايميلي رسميتر از ارتباط تلفني است. لااقل تا زماني كه رابطه شما جديتر شود.
ارتباط رسمي تجاري يعني ارتباط ايميلي و در صورت نياز، ارتباط تلفني كه عموماً در ايميل قبلاً بر روي آن تاكيد و توافق شده است. ارتباط ايميلي جدا از اينكه فرصت فكر كردن و تحليل كردن و جواب دادن سنجيده را ايجاد ميكند، بسيار جديتر ساير شيوههاست و در آينده هم قابل استناد است.
منبع: سايت http://mrshabanali.com